خاطیره، زامان و مکان مدرن اؤیکو بیچیمینده، «دلی» اؤیکوسونون بیچیم چؤزومو ایله
[بو یازینی اوخومادان اؤنجه، "محمد ملک‌نژاد" یازدیغی "دلی" آدلی اؤیکونو بوردان اوخوماغین اؤنه‌ریرم؛ بو اؤیکو ایلک کز اولاراق، یازارین اؤز ایزنی ایله بوردا یاییلیر]
خاطیره‌لرده یاشاماق، خاطیرلرله اوغراشماق، اونلاری یئنیدن روایت ائتمک، یئنیدن یاشاتماق دونیامیزین داوامینا یول تاپماق‌دیر [دئمک!] و ادبیات (اؤزللیک‌له رومان و اؤیکو/حیکایه) بئله بیر گؤره‌وی بوتونو ایله چیینینده داشییان‌دیر. آجیلاری دئنه‌ییب کئچیریریک؛ آجیلارلا بئلیمیز بوکولور دئیه ده بیلیریک؛ نه ایسه جان قورتاریریق‌سا آجی اولایلاردان، اونلارین آنلاتیسینی داها سئویر و دادلی دادلی روایت ائدیریک. نه‌قدر آجیدیرسا کئچیردیییمیز اولای آنلاتیسی اوقدر دادلی. ادبیات خاطیره‌نی ائویریب چئویریب ایسته‌دیییمیز کیمی یاشادا بیلیر. اوزون زاماندان بری، انسان اوغلو اوتوروب ماغاراسیندا گئجه‌لری اوت قورجاناغی گؤیه قالخارکن ائلین آنلاتی دیلی اولان قوجاسینا قولاق آسان زاماندان بری، اؤیکو، حیکایه، ناغیل یارانماق خاطیره‌لره دایالی اولموش. باخمایاراق کی نه‌قدر بیچیم دَییشیمی اولموش زامان سوره‌جینده، یئنه ده تمل بئینیمیزده کئچیردیییمیز خاطیره‌لردیر ادبیاتی و آنلاتینی یارادیر.
خاطیره نه‌دیر اوزامان؟ گؤیلوموزدن کئچن آرزی دیلک‌لریمیز اؤتن زامانلارین اولایلاری ایله قاریشیب اونلاری یئنیدن بئینیمیزده دوزونله‌ین و اونلارین اوستوندن کئچدیک‌جه قاریشدیریب دَییشدیرن مئکانیزم وار قافامیزدا؛ اودورکی خاطیره اولوب بیتن اولایدان همن باشلار آیریلماغا، کئچر آنلاتی ساحه‌سینه. «یالنیز اولایی دئییرم»، کیم دئیه‌بیلر؟ کیم اولوب کئچمیشی آنلاتا بیلر یالنیز؟ ائله ایسه بیر اولای ایکی آغیزدان نه‌دن فرقلی اولور؟! «اولوب بیته‌نی، گؤردویومو دئییرم» دئییرلر بعضی... بو دوز دئییل‌دیر اصلینده. هرکس گؤردویو کیمی دئییل، ایسته‌دیی کیمی گؤرور! نه ایسه ایسته‌یی ده اؤزونه بللی دئییل هئچ. بونداندیر آنلاتیلارین فرقلیلییی بیر تک اولایدان.
مارسل پروست‌ون یاراتدیغی دونیا، «ایتمیش زامانین ایزینده»، ییرمینجی یوز ایل ادبیاتینین ان بؤیوک اثرلریندن بیری اولاراق، خاطیره‌لرله اولوشور اصلینده. راوی یوخوسونو و یوخویا قاپیلماغین چتین‌لیک‌لریندن دئییر باشلانغیجیندا و گئت‌گئده دولاشیر بیربیرینه خاطیره‌لری. قیشین سویوق کسن هاواسیندان یورغون یورغون ائوه دؤنوب آناسینین اونا اوزاتدیغی چایی و کئیکی دادیرکن راوینین بئینینده نه‌لر اولوشور؟ زامان، مکان و خاطیره‌لر قاریشیر بیربیرینه و اونودولماز اثر یارانیر. مارسل پروست گئرچه‌یین نه اولدوغونا، «گئرچک دئدیییمیز یالنیز خاطیره‌ده اولوشور»[1] دئییر.
خاطیره‌لر قافامیزدا نئجه ساخلانیلیر؟ اونلارین ترتیبی نئجه‌دیر؟ هاردان هارا کؤرپو سالیر خاطیره‌لریمیز؟ بعضن خاطیره‌لری ایسته‌سک ده یادیمیزا گلمیر، نه ایسه ایسته‌مه‌دن اوبیر خاطیره آتیلیب دوشور بئینیمیزده و بیزی آپاریر نم‌هارالارا! خاطیره‌لرین یادا گلمه مئکانیزمی نئجه‌دیر؟ اوتوروب بیربیر چاغیرا بیله‌ریک گؤره‌سن یادداشیمیزدا باسدیریلان خاطیره‌لری؟ بیلیریک بو اولاناق‌سیز.
بئینین ایشله‌وی خاطیره‌لرین چاغیرماسیندا چوخ شئی‌لره باغلی‌دیر. بیر سؤزجوک ائشیدیریک، ایل‌لر اؤنجه باشیمیزا گلن بیر اولایی خاطیرلاییریق. بیر قوخو دویوروق بیردن دوشوروک کئچمیش اولایین ایچینه. بیرینی گؤرورو، بیر دادی دادیر، بیر گؤرونتو گؤروروک .. و خاطیره جانلانیر بیزده. خاطیره‌لرین قاییدیشی بیربیرینه کؤرپو سالیر هردن و گئدیریک ان درین قاتلاریمیزا، توزباسان خاطیره‌لر قایناشیب قالخیر بیلینج‌آلتیمیزدان. اوندادیر کی داها ساخلایا بیلمیریک بو خاطیره‌لر آشیب داشماسینی و او زامان نه بخته‌ور بیریسی اولاریق باجاریب یارادا بیلسک.
خاطیره و اونون اؤنمی یاشامدا، ییرمینجی یوز ایلین باشلانغیجیندان اوزه چیخان روانکاوی [2] نظریه‌سینی گؤز اؤنونه آلاراق ادبیاتچیلارا گؤستریش یولو اولدو. ویرجینیا وولف، جیمز جویس و باشقالاری آنلاتیلارینی ذهنین خاطیره‌لرین اوزه چیخما مئکانیزمینی اؤرنک آلاراق یازدیلار. ییرمینجی یوز ایلین ایلک یاریسینین ایکی آدلیم و ائتکی بوراخان یازاری مارسل پروست و جیمز جویس اؤز قالارغی و دیرلی اثرلرینی خاطیره‌لرین قایناشیب اوزه چیخما ایشله‌وی اوزره قوردولار.
خاطیره و اونون اؤنه‌می دانیلماز دوروما چئوریلیر مدرن ادبیات‌دا و بو، فرویدون قاباغا قویدوغو روانکاوی نظریه‌سیندن دولایی‌دیر. فروید انسان اوغلونون بوتون شخصیتینی اوشاق‌لیق خاطیره‌لرینه باغلاییر. او بیر سورو اسکی خاطیره‌لر وار دئییر بیلینج‌آلتیمیزدا، آنا قارنیندا ایکن بئله! فروید خاطیره‌یه اؤنم وئریر یاشامدا، هئچ خبریمیز بئله اونلارین اولماسیندان یوخ دئییر. بئله بیر نظریه‌نین ائتکیسیندن، ادبیات انسانین فردی دونیاسینا قاپیلیر، اونون ایچ درینلیکلرینه جومور، کئچمیشینی، اوشاقلیغینی اؤنه‌مسه‌ییر، و بیر چئشیت اؤزونو تاپماق، اؤزونو تانیماق پروسه‌یه چئوریلیر. «من» روایت اولور یئنی ادبیات‌دا. داها راوی دیشاری‌دان باخان و هر شئیی بیلن دئییل. آنلاتی اوغورلو قهرمان‌لارین آنلاتیسی دئییل‌دیر آرتیق.
زامان قاورامینا گلینجه، زامان سینیر آنلاتی‌دا، داها اؤنجه‌کی کیمی زامان سوره‌جی اولایلارین بیربیرینین آردی آردینا دوزولمه‌سی کیمی دئییلمیر. زامان ایچینده ایتیر آنلاتی، اولایلار بیربیرینه قاریشیر عئینی ذهنیمیزده اولان کیمی و آنلاتی اویان بویاندان باش قالدیران خاطیره‌لرین ایچینده اوجو ایتمیش کلاف اولوب پیرتلاشیر. زامان دال قاباق اولور، آنلاتینین اوجونو توتوب قاباغا آپارا بیلمیر راوی، آخی راوی ده اؤزونو ایتیریب‌دیر، و آختاریر. اسکی زامان قاورامی سینیر مدرن ادبیات‌دا، و آنلاتی ایچ دونیاسینا قاپیلدیغیندان ایتمیش زامانین آردینی توتور و بو گئدیش‌ده مکان دا داها اسکیسی کیمی اولا بیلمیر اؤیکوده. زامان و مکان ایتیب باتیر یئنی ادبیات‌دا. عینی حالدا نئچه فرقلی زامان و مکاندان گئدیر سؤز! الیف‌دن بئیه سونرا دا پئیه کئچمه دوزه‌نلییی آرتیق یئتیرمیر سؤزون جانینی؛ خطّی ایره‌لیله‌مه سینیر.
بو باشلانیش‌لا «دلی» آدلی اؤیکونون بیچیمینه توخونماق ایسته‌ییردیم. «دلی» اؤیکوسو خاطیره‌لرله اوغراشیر و خاطیره‌نین اوزه‌گلمه‌سینی، راوینین بئینینده نه‌لر اولوب بیتمه‌سینی آنلادیر. راوی بیر اولایی کئچیردییی حالدا باشقا چئشیت‌لی اولایلاردان، زامان‌لاردان و مکان‌لاردان باش چیخاریر. بیر گؤرونتو گؤرور بیر خاطیره جانلانیر ایچینده، بیر سؤزجوک ائشیدیر باشقا خاطیره گلیر گؤزو اؤنونه.
خاطیره و اونون (ایشاردیغیم اؤیکوده) نئجه آنلاتیلماسینا کئچمه‌دن بیر ایکی سؤزله اؤیکونون باشلانیشینا توخونسام پیس اولماز. دئسم اؤیکونون بوتون سؤزونو ایلک جومله‌لرده باشارساق دئیَک باشاریلی اؤیکو یارادمیشیق یانیلمامیشام؛ دوزدن بونا مجبوروق دا. دونیا قاباغا گئدیر و بو تلم‌تله‌سیک دونیانین اؤزه‌للییی هرشئیی ائتکیله‌میش؛ بوندان دولایی اینجه صنعت موزه‌یه چئوریلمیش چوخونا گؤره، و گؤروشونه تله‌سن‌لرین قاباغینا سرگیله‌مه مجبوریتینده قالمیش‌دیر صنعت‌چی. بو یئیینتینین تپکیسینه اؤیکو ژانری یاراندی دئسک چوخ دا اوزاغا گئتمه‌میشیک. اوخوجو بیر اوتورومدا اوخوماغینی ایسته‌ییردی بلکه؛ بوتون دونیانین بو قاچاقاچیندان دالی قالماسین دئیه!
بئله دونیادا اوخونماغینی ایسته‌ین اؤیکونون یازاری، اوخوجونو ایلک جومله‌لری ایله یئرینده میخلاییب بیتیرینجه ترپه‌نمه‌سینه ماجال وئرمک ایسته‌میرسه، همن ایلک باشلانغیج‌دا بو ایشی گؤرمه‌لی‌دیر؛ یوخسا اوخوجو ایکی اوچ جومله بلکه ده ایکی اوچ پاراگراف اوخویوب ماراقلانماسا، بوراخیب باشقا ایشینه کئچه‌جک. باشقا سؤزله یازار اوغور قازانماق ایسته‌ییرسه باشلانیشدا قازانمالی‌دیر، یوخسا دونیانین گؤتورقاچ آخیشینا قاووشوب یوخ اولاجاق اؤیکوسو.
گؤره‌سن «دلی» اؤیکوسو بئله بیر اوغورو قازانمیش‌می؟ اؤیکونون ایلک پاراگرافینی چؤزسک:
قبریستان قالابالیق ایدی. گلن‌لر کیم گئدن‌لر کیم، بللی دئییلدی. ارشه‌خان‌لارین بولندگولاری‌نین سسی بئیینه قورا چکیردی. قبریستان دا جنازه دفن ائدن‌لر کیمی گئجیکیب دئیه تله‌سیردی. های‌هوی سسی ایله توزاناق بوروموشدو قبریستانی.
اؤیکو «قبریستان» سؤزجویو ایله ایلک پاراگرافیندا باشلانیب ائله همن سؤزجوک‌له ده بیتیر. ایلک جومله بئله باشلانمیش: «قبریستان قالابالیق ایدی.» بو جومله‌نین قورولوشونا باخساق، «قبریستان» سؤزجویوندن سونرا «قالابالیق» سؤزجویو گلیر؛ بئله یازیلا دا بیلردی بلکه: «قالابالیق ایدی قبریستان.» قورولوش یانلیشلیغی اولماسا دا گتیردیییم جومله‌ده، اؤیکوچو «قبریستان» سؤزجویونو ایلک سؤزجوک سئچیب‌دیر. حال بوکی پاراگرافین سون جومله‌سینده ائله همن «قبریستان» کئچیر سون سؤزجویه! بو نه‌دن آسیلی‌دیر؟ بوردا «قبریستان»ین اؤزو «قالابالیق» دوروموندان (و قالابالیغی اولوشدوران آداملاردان!) داها اؤنملی‌دیر. ایکینجی جومله‌ده جمعیتی ایشاریب «گلن‌لر کیم گئدن‌لر کیم» دئیه هئچ «بللی» کیملیک وئرمیر اونلارا. پاراگرافین قالانیندا بوندان دا ایره‌لی کئچیب و قبریستانا شخصیت ده وئرمیش‌دیر، «قبریستان دا جنازه دفن ائدن‌لر کیمی گئجیکیب دئیه تله‌سیردی.»، «قبریستان» و اونون تله‌سمه‌سی «جنازه دفن ائدن‌لر»ین تله‌سمه‌سیندن اؤنملی‌دیر ائله‌بیل. دئمک «قبریستان» راوینین بیلینج‌آلتیندا جمعیتدن ایره‌لی کئچیب‌دیر، بوردا «ارشه‌خان‌لارین بولندگولاری‌نین سسی» کی قالابالیغین و آدام‌لارین اولماسیندان و اونلارین ایچیندن قالخیر «بئیینه قورا چکیر..». و اینجیمیش کیمی «های‌هوی سسی ایله توزاناق بوروموشدو قبریستانی»، «های‌هوی» و «توزاناق» جمعیتی یوخ «قبریستانی» بوروموشدور!
بلکه ده قبریستان‌نین اؤنمی کئچه‌ری‌دیر؛ جمعیتین و چئوره‌سینده یاشایان آداملاردان بئزمیش اولاراق بو سؤزجویه سیغینمیش‌دیر راوی. اؤیکونون بوتونلویونه باخساق، بیر سوره چکیش برکیش‌دن سونرا راوی جمعیتدن آیریلیب «توستونو سینه‌مه آلیب گؤیه پیله‌دیم. توستو ایله برابر سس‌لر اوزاقلاشیردی، من گئدیردیم.» و قالابالیق‌دان قالخان سس توستو کیمی توتولوب، چؤله بوراخیر سونوندا. توستو ده سس‌لر ده اوزاقلاشیر اوندان. راوی آداملاردان بئزمیش، اونلاردان اوزاقلاشماق ایسته‌ییر. «قبریستان» بئله اونلاردان یئی روایت اوچون. بئله‌لیک‌له ایلک نئچه جومله ایله اؤیکونون بوتون روحونو یانسیتماسینی گؤرورک بوردا.
آنجاق آنلاتی ایشاردیغیم کیمی ایچ دونیایا و ذهن‌ده اولوب بیتن‌لره قاپیلدیغیندان، راوینین دویغوسو چئوره‌سینه گؤره متن‌ده یانقیلانیر. باجاریق‌لی آنلاتیلار روایتی چوروتمه‌دن و گؤزه وورمادان یاشانیلان دویغونو اؤزونده گؤستره بیلیر.
لا اله الالله دئیه دئیه اوچ دفعه گؤتورقوی‌دان سونرا چاتدیغیندا جنازه‌نی قبره قویدولار. باش‌آلتی تورپاغینی هامارلاییب کفنین باغینی تلغین تؤره‌نینه آچیردیلار. جنازه‌نین اوزونو گؤرجه‌یین دوداق‌لاریم قاچدی. قمی تزه پالتار موبارک.
ایکینجی پاراگرافی گؤرونجه بیر یاشامین بیتمه‌سینی آنلاییر و ائله بو بیتمک‌له ده او یاشامین باشلانماسینی گؤروروک اؤیکوده «جنازه‌نین اوزونو گؤرجیین دوداق‌لاریم قاچدی». زامان گئری دؤنور و آنلاتی بیر سورو خاطیره‌لرین بیربیرینه زنجیرله‌نمه‌سی ایله قاباغا گئدیر. بئله‌لیک‌له اؤیکونون قالانی قاچیلماز اولور و بیر اوتورومدا اوخویوب بیتیرمک ایسته‌ییر اوخوجو.
اؤیکونون بیچیمینه گلینجه ایشاردیغیم کیمی بیر قاطار خاطیره‌دیر بیربیرینین آردی آردینا «تداعی» آدلانان مئکانیزمله راوینین یادینا گلیر و آنلاتیلیر. اؤیکوده دؤرد یئرده آنلاتینین خطی گئدیشی سینیر و زامانین دالا قاییدیب بیر داها ایندیکی زامانا گلمک‌له سانکی زامان و مکان‌دا دال قاباق اولوروق. دئدیییم کیمی اولایلار داها ائشیک‌دن دئییلمیر و راوینین ذهنینده یاشاییریق سانکی.
آنلاتینین و زامانین سینیب آرالانما اؤرنک‌لری:
1- قبریستاندا جنازه‌نین تلغین تؤره‌نی کسیلیر و بیردن بیره زامان و مکان دییشمک‌له صوبح چاغی و ایمام‌زادا اوستونده‌ییک!
2- تلغین تؤره‌نین یاریلایندا، ایمام‌لارین آدی ائشیدیلیرکن زامان و مکان دییشیلیر، مسجیدین چایخاناسی و قنبرین باشماق‌لار اوسته... دئییلیر!
3- قبریستاندان دؤنوب مسجیدده ختم تؤره‌نی قورولور و اوردا الینده کاغاذ قلم‌له دورموش بیریسی خرج چکن‌لردن پول قبول ائتمک آنلاتیسی کسیلیر و بیچینچی‌لرین یانینا گئدیریک!
4- مسجیدده ختم تؤره‌نینده اوتوروب خورما یئییرکن پناه چرچیسی، اوجا سئییدین های هارایینا یؤنه‌لیریک!
اؤیکونون تمل آنلاتیسی قبریستان و اوردان سونرا ختم تؤره‌نی‌دیر. آنجاق بو آنلاتی اوسته گتیردیییم دؤرد یئرده سینیب و باشقا زامان و مکاناندان دئییلیر. بئله بیر بیچیم‌ده زامان و مکان منطق‌سیز سینه بیلمزدیر (بیلینج آخیشی [سیالیت ذهن3] بیچیمینده بو زامان و مکان دییشیمی منطق‌سیز ده اولا بیلر!) آمما اونلارین منطقی و مئکانیزمی نه‌دیر؟
1- راوی قمینین یووولموش جنازه‌نین اوزونو گؤرجه‌یین بیر خاطیره بئینینین بوجاغیندان قالخیب گلیر گؤزو اؤنونه،«جنازه‌نین اوزونو گؤرجیین دوداق‌لاریم قاچدی. قمی تزه پالتار موبارک.»، اوردایمیش کیمی ده ذهنی اورا گئدیر و آنلاتی ایچ دونیایا قاپیلدیغیندان طبیعیدیرکی راوینین ذهنیندن کئچن‌لری روایت ائتسین. بوردا تزه کفن، ترتمیز اوز راوینی قمینین دیدیک پارپالتاری و قانا بله‌شمیش اوزو یادینا دوشور؛ دوداغی دا قاچیر. «ایللیک اَینینده اولان جیرجیندا پالتاری بؤوه‌نه بله‌شیب قورد دیدمیش قویون کیمی دیدیک دیدیک اولموشدو. اوزوندن قان آخیردی...»
2- تلغین وئرن ایمام‌لارین آدلارینی سایارکن راوینین قولاغیندا بو آدلارین دؤنه دؤنه تیکرار اولماسی «علی ابن حسین و محمد ابن علی و علی ابن محمد ...» قمینی و جاوانلارین اونو اله سالیب ایمام‌لارین آدلارینین سوروشماغینی یادینا سالیر «... قمی ایماملاری ساییردی. «سئی کاظیم، قره آغا میرزه علی توک گتیریب شورباسین یئدیک، ممد باقیر سئی کاظیم، کربلا ایمام حسین» لامپا توستوله‌ییردی. بوغ قالخیردی. مسجید ایشیغلانیردی. قنبر ساییردی.. سئی کاظیم، قره آغا..»
3- راوی ختم مجلسینده قمی‌یه یییه چیخان آداملار، قاپی آغزیندا دوران آغ ساققال، مجلیس ایچینده گزیشده اولانلار، خورما، دستمال، قوران پایلایان‌لاری، «قاپی‌نین ساغ سولوندا اونلارجا الی قوینوندا قارا کوینک‌لی دورموش..» و «خرج چکن‌لر»ی گؤرور؛ باشقا سؤزله قمی‌یه «یییه دوران»لاری گؤرور و اونون «یییه‌سیزلییی» یادینا دوشور، «قارانلیقدا قنبر یییه سیزلیکدن آزاراق گئجه‌نی چؤلده ...» قالماغی یادینا دوشور و اوردان دا گیریر باشقا زامان و مکانا، «بیچین‌چی‌لر» خاطیرینده جانلانیر.
4- ختم مجلیسینده اوتوروب خورما یئیه‌رکن «قدیر بیزه ساری اییلمیش‌کن خورمانی الینده گورسه‌دیب «رحمتلی گؤره‌سن هئچ خورما بیلدی نه‌دی؟!..». «هئش یازیخ قارین‌دولوسو چؤرک یییه بیلدی‌کی خورما بیله نه‌دی..» دئدی زئیدی...» «خورما» سؤزجویو راوینین خاطیرنده باشقا بیر خاطیره‌نی باشقا زامان و مکاندان چاغیریب گتیریر گؤزو اؤنونه و قمینین چرچی یانینداکی اولایی یادینا سالیر. «قنبر اوتورموش، یئمه‌لی‌لردن خیمیرتده‌ییردی. خورمانی چرده‌یی، ساققیزی پوچاتی ایله، نوغولو شکرچؤره‌یینه قاتیب چئینه‌ییردی. آغزی‌نین سویو جؤوجولَریندن آخیب یئمه‌لی‌لر اوسته تؤکولوردو..».
بئله‌لیک‌له بیر سؤزجوک‌دن، بیر گؤرونتودن، بیر سؤزدن بئین کؤرپو سالیر باشقا زامان و باشقا مکان‌دا کئچن خاطیره‌یه و اولایلار دا ذهن‌ده کؤهنه‌لمز دئیه یئنیدن جانلانیر و اوردایمیش کیمی بیر داها یاشاییر اونو. زامان و مکان انسانین بئینینده دیشاریداکی کیمی چرچیوه‌له‌نمیر، بوندان دولایی ایچ دونیانی آنلادان بیر آنلاتی دا اونون قوراللارینا اویمالی‌دیر. یئری گلمیشکن بونو دا آرتیرمالییام: ذهنین زمان و مکان‌دا آخیشماسی یالنیز تداعی مئکانیزمی ایله دئییل‌دیر.
اوسته خاطیره و اونون اؤنمی ادبیات و یاشاییش اوچون اؤتوردویوم سؤزومه دؤنمک ایسته‌ییرم بیرده؛ خاطیره‌لر انسانی تک باشینا بوراخان دئییل و زامان زامان دؤنوب دولانیر قافاسیندا. بعضن بو دولانیب تیکرارلانان خاطیره دلیلییه و انتحارا دا آپاریب چیخارا بیلیر آدامی. خسته بوراخیب یئنه ال چکن دئییل خاطیره‌لر. ییرمینجی یوز ایلین باشلانغیجیندا انسانین روح دوروملاری روانکاوی نظریه‌سی ایله تانینماغا باشلارکن ادبیات دا بو سورج‌دن دالی قالمادی! آمما هئچ زامان انسانین یارادیجی دینج‌سیز روحو راحات قالمادی و چرچیوه‌یه گیرن بیچیمی ده سیندیرماق ایسته‌دی. خاطیره انسانی بوراخمیرسا انسان نه‌دن اونو بوراخسین اؤزباشینا؟ نه‌دن اونو سیندیریب اونونلا اویون اویناماسین؟ نه‌دن اونو یئنیدن یاراتماسین؟ نه‌دن دانماسین و باشقاسینی قویماسین یئرینه؟ ادبیات و ادبیات‌دان ایسه خاطیره یاراتماسین؟!
دیب نوت‌لار:
[1] Childs, Peter (2000) Modernism. London: Routledge.
[2] Psychoanalysis; Psikanaliz; Psixoanaliz
[3] Stream of consciousness (narrative mode); Bilinç akışı (anlatım yöntemi)
- ۹۴/۰۲/۲۵