نیته‌لیکسیز آدام - روبرت موسیل (رابرت موزیل)

روبرت موسیل‌ین 1927 ایلینده یازماغا باشلادیغی و هئچ بیتیرمه‌دییی «نیته‌لیکسیز آدام» رومانی، ایکینجی دونیا ساواشینی حاضیرلایان، مودرنیست توپلومداکی سیخلیق، چوروموشلوک، سویسوزلوق، منجیللیک، قددارلیق کیمی قاوراملارین اینسانلیغی نئجه بیر چؤکوشه گؤتوردویونو زامان زامان قارا میزاحا دایاناراق سرگیله‌مک‌ده‌دیر. بیر اینسانلیق پاناروماسی اولاراق آلغیلانابیلن بو بؤیوک رومانیندا موسیل، اولاغان اوستو بیر اوسلوب، موحتشم بیر دیل ایله اوخوروندان دیقت و صبیر ایستر کیمیدیر. (قایناق)

اؤزللیکسیز آدام ـ بیرینجی باسقیسیندا چئویرمنی طرفیندن تانیتیمی

«من نیته‌لیکسیز آدامام، ساده‌جه کیمسه بونون فرقینده دئییل. بوتون یاخشی، بیچیمسل دویغولارا صاحیبم، نئجه داوراناجاغیمی البته بیلیرم، آمما ایچ‌سل اؤزدشله‌شمک یوخ.» (1928) موزیل

فرانز کافکا، جیمز جویس و هرمن بروخ ایله بیرلیکده ییرمینجی یوز ایلین رومانینین بؤیوک اوستالاری آراسیندا یئر آلان اوتریشلی یازیچی روبئرت موزیل (1942ـ1880)، 1921 ایللریندن باشلایاراق اؤلونجه‌یه قدر نیته‌لیکسیز آدام اوزرینده همن هر گون چالیشمیش و رومانین ایلک کیتابی 1930دا، اوچونجو کیتابی ایسه 1933ده یاییملانمیشدیر. تاماملانمادان قالان دؤردونجو و سون بؤلومو یاییملانماسی ایسه آنجاق آرادان هاردایسا ییرمی ایله یاخین بیر سوره کئچدیکدن سونرا گرچکلَشه‌بیلمیشدیر. نیته‌لیکسیز آدام، گرچک آنلامدا بیر چاغ و کئچیش دؤنَمی رومانی‌دیر. یازیچی طرفیندن «ایمپکرالیا» دئیه آدلاندیریلان، گرچکده 19جو یوز ایلین سونوندا و 20جی یوز ایلین باشیندا آرتیق چؤکوش سوره‌جینه گیرمیش اولان اوتریش ماجاریستان ایمپاراطورلوغونو سیمگه‌لَین بیر اؤلکه‌ده موزیل، مودئرنیزم سوره‌جینده‌کی بیر توپلومون و بیرئیین توم چالخالانتیلارینی سرگیله‌مه‌یی آماجلار. بو چالخانتیلار، رومانین باش کیشیسی، یعنی «نیته‌لیکسیز آدام» اولان اولریخ‌ین کیملییینی آراجلیغی‌یلا سرگیله‌نیر. اولریخ، بیر آیاغی‌یلا اسکی‌ده، اؤته‌کی آیاغی‌یلا یئنی‌ده دورماقدادیر. بوتون سورون، اونون بو کئچیش قونومونون دوغال سونوجو اولان چلیشکیلرین اوسته‌سیندن گلیب گلمه‌یه‌جه‌یی سوروسوندا اوداقلانیر. نیته‌لیکسیز آدام اولریخین کیشیسل چاتیشمالاری آراجلیغی‌یلا آوروپانین بیرینجی دونیا ساواشی‌یلا بیرلیکده باشلایان تینسل چؤکوشونو آنلاتان موزیل، گله‌نکسل ترزدن اوزاقلاشاراق، رومانین اولایلاری آنلاتیم هؤرگوسویله ده اوخوجونو شاشیردیر. یاشانان بونالیمی اله آلیش و آختاریش ترزی ایله چاغداش ادبیاتین باش یاپیتلاریندان بیری اولاراق قبول ائدیلیر.

1922ده بیر «یولیسسئس»، 1984ده بیر باشقا «یولیسسئس»/ انیس باتور

انیس باتور، نوزاد ارکمن چئویردیی «یولیسسئس» رومانینا یازدیغی «آرخا سؤز»

 

آرخا سؤزو

 

 

1922ده بیر «یولیسسئس»، 1984ده بیر باشقا «یولیسسئس»

 

 

ییرمینجی یوز ایلین ایلک یاریسیندا یاییملانان اوچ «آنیت رومان»، مودئرن آنلاتینین چهره‌سینی بلیرله‌دی: پروست‌ون «ایتیریلمیش زامان آردیندا» آدلی 7 جیلدلیک کیتابی اوسلوب فرقلیلییی ایله اولدوغو قدر روحسال چؤزومله‌مه‌لرینین درینلییی ایله ده دارتیشیلماز بیر ائتکی یاپدی چاغداشلاریمیز اوزرینده؛ موسیل^[1]ین یاریم یوز ایله یاخین بیر سوره اوزرینده چالیشدیغی و بیتیرمه‌دن اؤلدویو «نیته‌لیکسیز آدام» باشلیقلی رومانینین یاییملانمامیش تاسلاق (پیش‌نویس) بؤلوملرینین بیرنئچه مین صفحه‌لیک بیر یوماق اولوشدوردوغونو آچیقلادی یایینچیلاری؛ جویسون ایلک کز 1922ده باسیلان «یولیسسئس»ی ایسه کلمه‌نین تام آنلامی ایله، تک باشینا «کولتور دئوریمی» ائتکیسی یاراتمیش بیر رومان اولدو. سون 50 ایل ایچینده، یالنیز باتی دونیاسیندا دئییل، دونیانین پک چوخ اؤلکه‌سینده، دیل و ایفاده دوزله‌مینده، پئرسپئکتیو و جرئت دوزله‌مینده بو اوچ رومانین قاچینیلماز چیخیش نقطه‌لری اولاراق دیَرله‌ندیریلدیکلری گؤرولدو. جویس‌ون «یولیسسئس»ینین بو اوچ رومان آراسیندا بیله آیریجالیقلی بیر یئر توتدوغو بیلینیر: یالنیزجا رومانچیلارین دئییل، باشدا شاعرلر اولماق اوزره توم یازینئرلرینین (ادبیات‌چی‌لارینین) «موتلو قاراباسانی» اولموشدور، چیخار چیخماز. شاعرین و یازارین، دیل و آنلاتیم سورونلاری ایله یاشادیغی اوز اوزه مجادله‌ده بؤیوک بیر قیریلما اولوشدورموشدور «یولیسسئس»؛ اؤته یاندان، بیر باشقا بویوت داها قازانمیشدیر اؤزگونلویو ایله: بوگونه دک یاییملانمیش اولان رومانلار آراسیندا، اوزرینه ان چوخ دئنمه و الشتری یازیسی یایملانان، ان چوخ اینجه‌لَمه قونوسو ائدیلن یاپیت اولموشدور. توم زورلوقلارا قارشین، بیرچوخ دیله چئوریلن «یولیسسئس»ین سون بؤلومو یئنی درگی[2]نین «بیلینج آخیشی» اؤزل ساییسیندا، جویسا ایشیق توتان بیرنئچه یازینین ائشلییینده یاییملانمیشدی. تورک اوخورو «یولیسسئس»ی پک تانیمیر گرچی، آمما جویسون یابانجیسی دئییل بوتون بوتونه: «صنعتچی‌نین گنج بیر آدام اولاراق پورترئسی»، موراد بلگه[3]نین یئتکین چئوریسی ایله دیلیمیزه قازاندیریلمیش، یازارین «دوبلینئرز[4]» آدلی تک اؤیکو کیتابیندان یاپیلمیش ایکی آیری درلمه کیتاب حالینده یاییلملانمیش، سلجوق یؤنل[5] ده تک اویونو «سورگونلر»ی دیلیمیزه آختارمیشدی.