روایتی ممنوع از جنگ ایران و عراق در غیاب دانیال و نقدی بر آن

رمان غیاب دانیال نوشته‌ی امیر احمدی آریان را روز شنبه از سایت دوشنبه دانلود کردم؛ و روز دوشنبه این کتاب 360 صفحه‌ای را تمام کردم. آقای آریان کتاب را به صورت PDF در اینترنت نشر داده است. نویسنده از گرفتن مجوز ارشاد ناامید می‌شود و تصمیم می‌گیرد خودش کتاب را در 100 نسخه چاپ کند و بعد نسخه‌ی PDF آن را در اینترنت منتشر کند. کتاب را با ولع خواندم؛ چند دلیل داشتم. یک اینکه حتمن باید چیزی داشته باشد که ارشاد مجوز نداده! و دیگر اینکه آقای احمدی آریان را با ترجمه و نقدهایش می‌شناختنم. کتاب قبلی او شعارنویسی بر دیوار کاغذی که مجموعه‌ی مرقومات نویسنده در صفحه‌های ادبی روزنامه‌های کشور در مورد فضای نقد و داستان فارسی است را خوانده بودم.

نمی‌دانم چرا کتاب مجوز نگرفته است؛ شاید چند دلیل داشته باشد: یک صحنه اروتیک دارد که شرح کامل یک تجاوز آمده و دختربازی‌های دو نوجوان و صحنه‌هایی از کشیدن حشیش و بنگ و فضای زیبای نخوت آور ناشی از آن.. ولی این‌ها که چیزی نیست. می‌توان یکی دو کلمه را تغییر داد و یا یکی دو خط را حذف کرد و اشکالی پیش نمی‌آید.. (البته به نظر من آن صحنه تجاوز باید باشد، با تمام جزئیات.. این ربط به داستان دارد) مشکل اصلی (به نظر من) در موتیف جنگ خوابیده است. جنگ هشت سال ایران و عراق از دید یک کانادا رفته‌ی مهندسی کامپیوتر خوانده‌ی زاده‌ی اهوازِ «جنگ‌زده» روایت شده است. و این مشکل اصلی کتاب است. مشکلی که نمی‌خواهند روایت شود.. مشکل در زشت بودن جنگ است.. در ارائه تصویری کریه از جنگ مقدس! است.. مشکل نازیبایی‌های این جنگ و جنگ‌زده‌ها است.. و این نیمه اول کتاب است، بسیار عالی و هیجان انگیز.

نیمه دوم کتاب اما شلم‌شوربای نقد و ادبیات فارسی و مقاله‌نویسی و ایرانی‌بازی و.. و اتفاقاً این بخش هم بسیار خواندنی و مطبوع است.

اما کتاب (رمان) مشکل اساسی دارد: اتفاقاتی در نیمه دوم کتاب رخ می‌دهد و مقدمات روند غیاب دانیال شرح داده می‌شود.. چیزهایی گفته می‌شود.. وقتی که انتهای کتاب می‌رسیدم امید داشتم نویسنده بتواند این اتفاق را جمع کرده و سرو ته ببخشد ولی دریغ! اتفاقی افتاده است که با منطق روایی داستان نمی‌خواند.. و انتظار داشتم این اتفاق توجیهی داشته باشد. نه اینکه انتظار پایانی مشخص داشته باشم. ولی باورپذیر کردن اتفاقی که شرح می‌دهی انتظار دور از انتظاری از طرف خواننده نیست. اینکه چگونه است که الهام از همه‌چیز خبر دارد؟ شرح دقیق ساعات صبح روز سخنرانی آخر دانیال با آن جزئیات.. توجیهی، دلیلی می‌خواهد.. اینها را الهام از کجا می‌دیده و متوجه می‌شده؟ گم و گور شدن دانیال و واقعی نبودن آن خانه قجری خیلی مهم نیست (نیازی به مشخص کردن دلیل نیست).. ولی منطق داستان ایجاب می‌کرد لااقل منبع الهام از این اطلاعات جزئی داده شود. با دنبال کردن نوشته‌ها و خوانده‌های یک شخص، آنهم به صورت کاملا مخفیانه که خود شخص تا آن زمان متوجه نشده باشد.. که نمی‌توان نشانه گذاشتنش را در ابیات حافظِ «سایه» دید! و چیزهای دیگر..

آلدیغیمیز هر نفس

آلدیغیمیز هر نفس

دوغدوغوموز گوندن اؤلدویوموز آنا قدر نفس آلیریق. بو یالیزجا بیزیم ایچین دئییل، یئر اوزونده‌کی بوتون یاشام ایچین حیاتی و سوره‌کلی بیر احتیاج‌دیر. کؤتو هاوا بوتون وارلیغی ائتکی‌لَر؛ بیزیم ساغلیغیمیزا و چئوره‌نین ساغلیغینا ضرر وئرر.

آلدیغیمیز هاوا نه‌لردن اولوشور و چئشیت‌لی هاوا کیرله‌دیجیلَر هاردان گلیر؟

آتموسفر، گزه‌یه‌نیمیزین اطرافینی ساران و دَییشکن یوغونلوقلارداکی قازلارین اولوشدوردوغو قات‌لار حالیندا آییردیغیمیز بیر قاز کوتله‌سی‌دیر. ان اینجه و ان آلتداکی (یئر سوییه‌سی) قات تروپوسفِر اولاراق آدلاندیریلیر. بیتکی و حیوانلارین یاشادیغی و هاوا دورومو مدل‌لرینین گرچکله‌شدییی یئر بوراسی‌دیر. یوکسک‌لییی قطب‌لاردا 7 کیلومتره یاخین، ائکواتوردا [استوا] ایسه 17 کیلومتره چاتیر.

آتموسفرین قالانی کیمی، تروپوسفر ده دینامیک‌دیر. یوکسکلییینه باغلی اولاراق، هاوا فرقلی یوغونلوغا و فرقلی کیمیاسال [شیمیایی] بیله‌شیم‌ده‌دیر [ترکیب]. هاوا، سوره‌کلی اولاراق یئرکوره‌نین اطرافیندا دولاناراق اوقیانوسلاردان و یئراوزوندن کئچیر.

هاوا نه‌دن اولوشور؟

قورو هاوا 78% آزوت، 21% اوکسیژن و 1% آراگون‌دان اولوشور. هاوادا آیریجا تروپوسفرین 0.1% ـ 4%ینی سو بوغو [بخار] اولوشدورور. ایستی هاوا گئنللیک‌له سویوق هاوایا گؤره داها چوخ سو بخاری ایچَریر. هاوادا آیریجا کربن‌دی‌اکسید، مِتان و باشقا قازلار دا وار؛ بونلار آتمسفرده گئنللیک‌له میلیوندا بیر بیریم [واحد] (ppm) اولاراق اؤلچولور.

هاوا کیرلیلیغی نه‌دیر؟

هاوا کیرلیلیغی نه‌دیر؟

هاوادا چوخلو مادده وار؛ اونلارین هامیسی هاوا کیرله‌دیجی دئییلدیر. گئنل اولاراق هاوا کیرله‌دیجی مادده‌لر اینسان ساغلیغی، چئوره و کولتورل میراثی اولومسوز شکیلده ائتکیله‌ین سوییه‌ده اولاراق تانیملانیر.

هاوا کیرلیلیغی هاوادا قاتی [جامد]، سیوی [مایع/sıvı] و قاز شکلینده اولان یابانچی مادده‌لر، اینسان ساغلیغینا، جانلی حیاتینا و ائکولوژیک دنگه‌یه ضرر وئره‌جک سوییه‌ده، اوزون سوره‌ده آتموسفئرده اولماسی‌دیر.

**

بوندان بئله، گاهدان گوزاردان، هاوا کیرلیلیغی قونوسوندا یازیلاریم اولدو بلکه؛ بیلیم‌یوردوندا اوخودوغوم قول «چئوره مهندس‌لیغی ـ هاوا کیرلیلیغی» اولدوغوندان گؤروشومو یازماقدایام.

باشقا گؤروشوم وار..

ایلین کیتابی عنوانینی و جلال آل احمدین اؤدولونو قازانان «لم‌یزرع»!

محمدرضا بایرامی‌دن «مردگان باغ سبز» رومانینی اوخوموشام؛ اونا گؤره بیر یازی دا یازمیشام. اونون رومانی روسیه‌ده دوستلارین واسیطه‌سی‌یله تانیتیلیب چئوریلدی و جایزه ده آلدی. آنجاق یئنی رومانینی آلیب اوخوماغینا قالخاندا اوره‌ییمده آغری دویاراق اولورام. کیتابین یازاری اردبیل‌ده آنادان اولوب. گئنل اولاراق کیتابیندا، اؤزلجه دیالوقلاریندا، تورکجه‌دن و تورک کولتوروندن چوخلو ایز گؤرمک اولور. نه ایسه بونا دوشونورم: یازار آنادیلینده یازسایدی کیتابینی.. باشینا نه گلردی؟ مجوزده یازی طرزینه توخونولاجاق‌می‌یدی؟ قوللاندیغی کلمه‌لره ساتاشمادان مجوز وئره‌جک‌می‌یدیلر؟ ساتابیله‌جک‌می‌یدی؟ .. بونلاردان کئچسک: اؤدول قازاناجاق‌می‌یدی؟

لم‌یزرع‌ـی آلمایاجام. اوخوماغینا ماراغیم واردیسا (اومورام بو رومانی بیری منه هدیه ائتسین اوخویوم) آلماغینا پولوم یوخ. وار! باشقا گؤروشوم وار آنجاق... بایرامی‌نین کیتابلارینا دئییل، بوتون فارسجا رومانلار و فارسجایا چئوریلن رومانلارین اوخوماغینا دویدوغوم دویغودور بو.. الیمه چاتان تورکیه‌دن، آذربایجاندان گلن رومانلاری اوخوسام یئتر. باشارسام اینگیلیسجه‌می گلیشدیرَرم. اونلارین سانسورو آز و داها یئتَرلری اولدوقلارینا اینانیرام. نه ایسه دیلده اوقدر چئویک اولمادیغما هله نظریه و نقد کیتابلارینی و آنلاتی قونوسوندا فارسجایا چئویریلن کیتابلاری ماراقلا آلیر، اوخویورام. بیرگون ایسه، چئویکلیک چاغیندا.. بوتونلوک‌له قوتولموش اولارام بو دیلدن.. آرتیق منی گؤسترمَین دیل نه‌ییمی گرک؟

 

یازیدان سونرا:

1ـ ایراندا و گئنل اولاراق اورتادوغودا یاشان انسان بوردا اولان بوتون کولتورلردن ائتکیله‌نمیشدیر. بیرینین فارس یوخسا تورک کولتوروندن ائتکی‌لَنمه‌سی، دَیرله‌ندیرمه/ دَیرسیزله‌ندیرمه دئییلدیر هر حالدا.

2ـ محمدرضا بایرامی جنابلارینی (و بوتون قلم‌داشلارینی) دَریندن تبریک‌له‌ییر، سئوینجله یولونون داوامی آرزیلاییر و داها اوغورلارا اوغرادیقلارینی اومورام.

قلمه‌قوزان 6

گئجه یاریدان کئچیردی. قارانلیق قاتیلاشمیشدی. آی ایتیب باتمیش، اولدوزلاردان خبر اَتر یوخ ایدی. اولدوزلو گئجه ایدی بلکه ده، بولوتلار قالین قالین شهری اؤرتموشدو. آپاریردی گئجه‌نی داها دا قاتیلاشدیرسین. یاغیش چیرپمیشدی، شهر قارانلیغین قوینوندا اؤزونه قیسیلمیشدی. اوزون سؤزون قیساسی گئجه ناغیل گئجه‌سی ایدی.. سانمایین بو سؤزلر قله‌مه‌قوزانین سؤزلری اولسون؛ بوردا آنلاتینی اَلیندن آلیب سیزلرین باشینی قاتیب قارانلیغین قاتیلاشماغیندان سؤیله‌ین منم! او یانیندا دونیادان آیریلیب اوتوردوغو آداملا سؤزله‌شیب ناغیل سؤیلَرکن، آنلاتینی آپاران منم. قاباغینیزدا اولان یازینین یازیچیسی! ناغیلی چورودَردی اونون دیلیندن یازسایدیم.

(قلمه‌قوزان/ص29)

دؤرد...

1

گونده هرکسدن کیتاب اوخوماقدان و اوخوماغین نم‌نه قدر یاخشی اولماغیندان و کیتاب اوخوماساق نم‌نه اولاجاق و نه باشیمیزا گله‎جک کیمی سؤزلر بوللوبوللو ائشیدیلیر، یازیلیر و ... سانمیرام کیتاب اوخویانلار بؤیله‌بؤیله بوش سؤزلره اینانار و کیتاب اوخومویانلار دا یالنیز بلکه حسرت دولو یوخسا وئجینه آلمادان (یا هئچ گؤرمه‌دن) یانیندان کئچه‌لر. بوش سؤزدور کیتابا یالوارماق. تئز اولون اوخویون یوخسا..! قورخمایین یوخسا هئچ زاد اولماز..

2

سانسورا دؤنه‌لرجه توخونموشام. ارشاد اداره‌سینی سوچلو توتموشام. نه ایسه بونا واریرام اداره‌ی فخیمه‌ی زاددان اؤنجه اؤزوموز سانسورا جان آتیریق. کئچن یازیدا فارسجا مجوزلی چاپ اولان کیتالارین سانسور اولموش بؤلوملرینه توخوندوم.. بونلاردان بیرآز گئری دؤنوب اؤز ایچیمیزه وارساق؛ بیر مقاله یازمیشدیم آدلیم درگی‌یه گؤندردیم. درگی یوزلرجه یئرده ایمیل آدرسینی یازمیش و اثرلری اورا گؤندرمک ایسته‌میش و دئمیشدی بیزیمله علاقه قورون! مقاله‌نی گؤندردیم. ایکی هفته کئچدی.. (درگی بیر سایی بوراخیب سونرا محور اولانلاردان دئییل!) کئچیردی اوچونجو هفته‌یه.. یئنی‌دن بیر مکتوب یازدیم و علاقه قوردوم کی: بَبَم‌جان هئچ اولماسا دئیین ایمیلی آچدیزمی آچمادیزمی؟ الیزه بیر شئی چاتدی‌می چاتمادی‌می؟! ان ازی یازین "سالام" هئچ.. یئنه جاواب گلمه‌دی..

هئچ گیلئیلیگیم یوخ! بلکه خوشلاری گلمه‌ییب، مجبور دا دئییل‌لر نه وئرسم آتالار درگیلرینه..

سونرالار بیر مقاله یئنه یازمیشدیم. او دا باخیش ایدی بیر اؤیکویه. بونو کیمسه‌یه وئرمه‌دیم. (قاباقکی‌نی دا گؤندرمک ایسته‌میردیم. باشقاسی دئدی گؤندر، گؤندردیم!) فقط فیس‌بوکدا یایدیم بونو. سونرالار گؤردوم گؤتوروب آتیبلار(!) درگینین ایچینه. همن درگی!

بیر: مندن اجازه آلمامیش نییه بو مقاله درگی‌ده گلمیشدی؟ بونون حقوقی سورومو وار..

ایکی: قاباقکی مقاله‌نین قانینین رنگی فرقلی‌یدی‌می؟

اوچ: نییه او علاقه یولو بیر طرفه‌دیر هله؟

دؤرد: ...

3

دیل اؤیره‌نیب بو سولطه‌دن چیخماق لازیم. اوخوماقدا آن آزی..

اوچ چاپ اولموش کیتابلاریمین باشلیقلاری و ساتیش یئرلری

اوچ چاپ اولموش کیتابلاریمین باشلیقلاری و ساتیش یئرلری:

کیتابلار:

1 ـ قلمه‌قوزان: اون فصله بؤلونن رومان، 1395

2 ـ اولدوزلاردان بیری قایمیشدی: اون‌ایکی اؤیکو توپلوسو، 1395

3 ـ یول آیریجیندا یازیلمیش حیکایه‌جیک‌لر: اللی دنه بئش‌یوز سؤزجوک‌دن آز اؤیکوجوک توپلوسو، 1395

ساتیش یئرلری:

1ـ قم: آقای سلیمانی و اؤزوم!

2ـ تبریز: انور؛ بیتیک (رحمانی‌فر)؛ نباتی

3ـ تهران: اندیشه نو (قوسی)

4ـ اردبیل: بهروز؛ منصور

5ـ زنجان: حکیم هیدجی (نعمتی)

6ـ اورمیه: بوتانشر (صبحدل)

کؤکسوز دئدی قودو

«یول آیریجیندا یازیلمیش حیکایه‌جیک‌لر» کیتابیمدان بیر حیکایه‌جیک

کؤکسوز دئدی‌قودو

شیپ توشدوم یئره. اوجا بیر یئرده قوزالاریمیزی قوراریق؛ اونو چؤزوب دوشنده اوچا بیلمک اوچون، اوچماساق دا بیتیر یاشامیمیز. بیریسی بیزه اؤیره‌تمه‌ییب بونو؛ اؤزوموز بیلیریک. من ایسه قورداق گؤوده‌مده اوجا یئرده قوزا قورماغی نییه دوز بئجرمه‌میشم اؤزوم ده بیلمیرم. اوجا یئرده قورموشام سانیردیم و اوچاجاق ایدیم. نه ایسه قافام اوسته یئره قاپانیب، سانیرام دا اؤلمه‌دیییم آللاهین ایشی اولسون. بوتون عؤمرومو اوچماقدانسا یئریمیشم. یئریمک ده نه یئریمک! بوتون گوندوزو زیر زیبیل اوزونده، کیر ایچینده، پیس قوخو چئوره‌مده. بونلارا دا دؤزسم یئمه‌ییمین بونلاردان اولماغینی سانمیردیم هئچ.

نه ایسه ساغام دا یاشاییرم. سونرلار آتام آنلادیردی کی بالام سن کپه‌نک یوخ پوخ‌بؤجه‌یی‌سن. اینانمامیشام، اینانمارام دا بو کؤکسوز دئدی قودویا.

سانسوردان گئدیر سؤزوم..

سانسوردان گئدیر سؤزوم..

1.

سانسور قونوسونا توخونماق/ یازماق نه‌قدر وئریملی اولابیلر؟ اؤلکه‌میزده، بیلیریک سانسور چوخ یوغون و اؤنملی‌دیر. بو آرا یازارلارین سانسورا آلیشدیغیندان سؤز گئدیر؛ یازارلاریمیز اؤزلرینی اویوشدوروبلار دئییرلر سانسور قوراللارینا (بیلیریک قایدا قرار دئیه بیر شئی یوخدور سانسوردا!) بیلیرلر هانسی قونویا توخونماسینلار، نه‌دن کئچسین‌لر، نه‌یی یازماسین(یاراتماسین)لار. آنجاق سانسوردان دانیشماق سانسورون قدمتی قدر اوزانیب گئدیر. ناشرلرده آلیشیبلار دئمه.. (آلیشماسین نئی‌له‌سین؟!) یازار و البته ناشر چؤرک قازانمالی؛ بیر یؤندن.

2.

کئچن ایللر بیر کیتاب آلدیم (فارسجایا چئوریلمیش بیر کیتاب؛ آدینی گتیرمک ایسته‌میرم.. اوقدر اینجیتدی بیله‌می!) La psychanalyse du texte litteraire باشلیغینی داشیییر؛ Jean Bellemin-Noel آدلی یازار یازمیش. کیتابی چئوین هئچ یئرده اورژینال متنین سانسور ائتمه‌ییندن یازمامیش.. آمما؛ ص 23 و ص 25 ده گؤروروک بیر ایکی بؤلوم یوخدور.. بئله‌کی 2.2.1 بؤلوم بیردن اولور 3.2.1 بوردا نه اولور نییه گلمه‌ییب..؟! هئچ یئرده دئییلمیر. کیتابی اوخودوغومدا ائله بوردان بیر ضربه کیمی وورولدو باشیما و قویدوم یئره؛ داها اوخوماغی خوش گلمیردی (البته بوراخان دئییلدیم! سونرالار اوخودوم) آنجاق نه خالقی، نه اوخوجونو، نه یازاری.. هئچ کیمی وئجینه آلمادان گؤتوروب کسمیش دئمه‌میش ده.. بلکه ترجمه ائتسه‌یدی سانسور اولاجاقدی ائله.. یا چئوری‌دن سونرا سانسور اولموش‌دور.. آنجاق بونون بیر یئرده یازماغی گرک‌دی.. دؤرد صفحه «یادداشتِ مترجم» واری بو کیتابین؛ هئچ اولماسا اوردا یازمالی‌یدی! نه ایسه سانسور اوقدر ایشله‌میش کی.. سومویون ایلییینه قدر!

ایکی گون اؤنجه «بفرمایید فلسفه! (1)» باشلیقلی کیتاب آلدیم. صاباحی دا بیتیردیم. بو کیتاب دا بئله.. اورژینال متنین ایکی فصلینی کسمیش‌لر.. نه ایسه أن آزی «کرگدن» یاییم ائوینده یوخسا چئویرمن‌لرینده بو شعور و دوشونجه وارکی دئسین کیتابدا کسیلمیش بؤلوملر وار.. بیرجور آدام قاورایابیلیر بونو.. دوزدور؛ ایچگی (wine) و آللاه‌سیزلیق (atheism) چئوریلسه ده سانسورا معروض قالاجاق! آمما چئویرمن‌لر «پیشگفتار» یازیلارینین آلت‌یازیسیندا بونو دئمیش‌لر.. آنجاق بونلارین دا باشقا بؤلوملرده کسیلن سؤزلر وار.. کیتابین اورژینالی سس اولاراق www.phlosophybites.com یوکله‌نیب‌دیر! ایکی بؤلومونو دینله‌دیم (چئوریلمیشلردن بیری و چئوریلمه‌میشلردن ده بیرینی)؛ بللی‌دیر کیتابدا [...] گلن یئرلرده کسیلمیش پاراگرافلار وار (چئویرمن‌لرین دئدیکلریندن ساوای!) بو آدامی اینجیدیر.. گومان دا ائتمیرم بو کسیلمیش پاراگرافلار سانسورچینین ایشی اولسون.. (حقوق اقلیت‌ها (هم‌جنس‌گرایی و ... سؤز گئدرکن)؛ مسئله شر؛ و ..) بونلار سانسور اداره‌سینه (ارشاد!) وارمادان سانسور اولموش! و فاجعه ده بوردا..

3.

بعضی‌لری گنج یازارلارا اؤیود اولاراق (بلکه ده اؤنری!) بئله‌بئله قونولارا (جینسل؛ ائروتیک.. نه‌بیلیم باشقا..) توخونما دئییرلر؛ اؤزومه نئچه کره وورغولایان اولوبدور! خیر نیّت‌لری ده وار. کیتابلار چاپ اولسون دئیه..

منیم ده دغدغه‌م جینسل گؤرونتولر یاراتماق یا یازماق یوخسا پورنوگرافی دئییلدیر. سانسوردان گئدیر سؤزوم. آلت‌بیلینجیمده سوره‌کلی سونجوقلایان بئله‌بیر شئی وارسا یاراتماق ایشینه کسین انگل اولاجاق. سؤز بودور. بیزیم دوشونوروموز قاتلاشیب بونا! اؤزونو ده دئییل باشقاسینی دا سانسور ائدیر.. باشقاسینا دا یئتیرمه‌یی.. (قاتلاشماسین نه ائتسین..؟! بونو دا سوروشابیلریک.) 

اوچونجو..

یول آیریجیندا یازیلمیش حیکایه‌جیکلر؛ اَللی دنه بئش‌یوز سؤزجوک‌دن آز اؤیکوجویو اولان اوچونجو کیتابیم ایشیق اوزو گؤردو. کیتاب ایل‌لر بویو (1386ـ1393) یازدیغیم اوچ‌دؤرد سؤزجوک‌دن بئش‌یوز سؤزجویه قدر سای باخیمیندان اولوشان اؤیکوجوک‌لردیر. اؤنجه «قلمه‌قوزان» و «اولدوزلاردان بیری قایمیشدی» باشلیقلی رومان و اؤیکو ژانریندا بوتانشر یاییم ائوی وریندن یاییلدیغی کیمی، «یول آیریجیندا یازیلمیش حیکایه‌جیکلر» ایسه بو گون چاپدان چیخدی.

حیکایه‌جیکلردن بیری:

«یادیمدا قالان..»

اونوتدوغوم ایستکلر هله ده یادیمدا.

نئچه‌سسلیلیک؛ رومان؛ بیز

نئچه‌سسلیلیک؛ رومان؛ بیز

 

رومان باشقا دونیالاری قاورایان، باشقاسینی آنلایان، باشقاسینا مئیدان وئرن و باشقاسینی تانیماقلا اؤزونو تانیماغا چالیشان آلاندا دوغولابیلر. رومان سس‌لر ایچینده سس دئییل، سس‌لرین بیر دوزئیده اولدوغودور. سؤز آتماغا اولوشمور، سؤزلرین بیر یئره برابرجه ییغیلماغی‌دیر. سس‌لرین ائشیدیلمه‌سی‌دیر. بؤیوک روایت‌لرین آنلاتیسی دئییل، خیردا سس‌لرین بؤیوک قورولتایی‌دیر رومان. گوزگودور. سنی و باشقاسینی گؤسترن گوزگو. اولوشماق و گؤسترمک‌دیر رومان. گئج دوغولسا دا، اینجه‌صنعتین اَن گؤزل قولودور رومان. اینجه‌صنعت، گؤزللیک، و اَیله‌نجه‌یه گؤره یارانیر. وارلیغی وارلیق کیمی گؤسترمه‌یه چالیشیر رومان. گئرچک‌لرله دولو یالان دونیادیر و یالانلاردان داشان گئرچک‌دیر. دونیادیر رومان؛ هر کسین گؤروب، دئنه‌ییب یاشایابیلدیغی دونیالار. و ساده‌جه بیر آنلاتی‌دیر رومان، شیرین بیر آنلاتی. آجیلاری شیرینجه دادیزدیران‌دیر رومان. هابئله رومان اوسته گلن شعاری سؤزلر ده دئییل! آنجاق نه‌دیر رومان؟ نه‌ده و هاردا دوغولابیلر؟ و نه‌دن بیزده بو ادبی ژانر آزدیر؟ (ورامی هئچ؟!)

رومان بیر امکان‌دیر. تانیماغا، تانیتدیرماغا، گؤرونمه‌یه، و گؤروندورمه‌یه امکان. بو اوزدن کمیسه «اؤز»ونو و وارلیغینی تانیماسا، هئچ زامان بو امکان‌دان یارارلانا بیلمز. «اؤز»دن کئچیر و «اؤز»ـه دیر رومان. بوتون دین‌لرده، بوتون مکتب‌لرده «اؤز»و تانیماغا بوللو بوللو گؤزل سؤزلر و نصیحت‌لر وار. «اؤز» یا «نفس»ی تانیماق اوچون بشر «افسانه»دن و «حماسه»دن کئچیب «رئال» دونیایا آیاق قویدو. انسان‌اوغلو گؤیدن، مئتافیزیک‌دن آیریلدیغی و اولاغان‌اوستو گوجلرین یوخا چیخدیغی زاماندان اؤزونو «بیرئی» اولاراق تانیماغا و دَیرله‌ندیرمه‌یه چالیشیر. بو زامان «رومان» آدلاندیرابیله‌جه‌ییمیز شئی دوغولور. آنجاق رومان نئجه «اؤز»و تانیتدیریر؟ انسان نئجه اؤزونو رومان‌دا تانیییر و تانیتدیریر؟ و یئنه ده، بیزده بئله‌نچی رومان وارمی؟

اوسته سادالادیغیم اؤزللیک‌لر نئچه‌سسلی رومانین اؤزللیک‌لری‌دیر. روس دوشونور، میخاییل باختین، رومانی نئچه‌سسلی اولماغا باشارابیلن ژانر بیلیر. «نئچه‌سسلی» دئییمی باختین‌ین اؤز دئییم‌لریندن‌دیر و داستایفسکی‌نین رومانلارینین اؤزللیک‌لریندن ساییر؛ عین حالدا باختین تولستوی‌ون رومانلارینی ایسه «تک‌سسلی رومان» آدلاندیریر. باشقا سس‌لره ائش قونوم وئرماق، هر کاراکتئرین اؤز سسی، باخیشی، ایدئولوژیسی بوغولمادان اوزه چیخماق، متضاد سس‌لرین بیریئرده اولماسی و توققوشماسی، شخصیت‌لرین قارشیت سس‌لر ایله بیرگه مؤلف و یازارین سسی برابر اولماق، نئچه‌سسلیلیک اؤزه‌للییی‌دیر. دئموکراتیک آلاندا، دئموکراتیک باخیشلا بئله بیر شئیین اولوشماسی اولاسی‌دیر؛ باشقاسینین وارلیغینی داهمایان آلاندا. دانیشیق اولان اورتام‌دا اوزه چیخابیلر نئچه‌سسلی رومان؛ «دانیشیق»دان آماجیم ایسه میخاییل باختین‌نین تعریفی‌دیر.

تک‌سسلی رومان قورو رومان اولور، دیکتاتورلوق سؤیله‌می‌نه داها اویور. مؤلفین دئدیی سؤز قولاغی کار ائله‌ییر، یا دا کاراکتئرلرین بیرینین سسی باشقا سسلری بوغور. تک‌سسلی رومانین باشاباشیندان یالنیز بیر سس ائشیدیلیر؛ و بو سس رومانین روحونو آلیر، قورودور. تک‌سسلی روماندا، بوللو بوللو کاراکتئر ده اولسا، اونلارین دونیالاری و سؤزلری باشقالاری ایله دانیشیغا گیرمیر، بیربیرینی قاورامیر، و نهایت‌ده اولایلار و سؤزلر مؤلفین یا دا قهرمانین سؤزونون سونوجونا یؤنه‌لیر. تک‌سسلی روماندا اؤزونه‌دایالی (اؤز دونیاسینا دایالی) وارلیق/ایده/شخصیت یوخدور. نئچه‌سسلی رومان سوره‌کلی آختارماق‌دیر، تک‌سسلی ایسه بللی سونوجا وارماق.

آرتیق «اؤز» یا «نفس»ی بیر بیتوو اولاراق تانیماق اوچون نئچه‌سسلی رومان یارارلی اولور یالنیز. رومان‌دا باشقاسینین دونیاسی ایله، باشقاسی دئنه‌ییب یاشادیغی کیمی تانیش اولوروق. باشاریلی رومانی اوخورکن کیمسه یوخدور اؤزو تجربه ائتدییی آنی روماندا گؤرمه‌سین. بعضن اوخوجو اؤزونو تام دیری وارلیق کیمی گؤرور روماندا. بو اوزدن اؤزونو باشقاسینین گؤزوندن گؤره‌بیلیر اوخوجو. بوردا اؤزونو ده گؤرور باشقاسینی دا؛ اوخوجو بیر ده قاییدیب اؤزونه دؤنوب، ایچینه گیرسه «اؤز»ون تانیماغینا نئچه آددیم یاخینلاشیر. آخی «اؤز»و تانیماق یالنیز ایچه دالماق‌لا اولاسی دئییل‌دیر. اصلینده «اؤز»و تانیماق اوچون «باشقاسی»نین گؤزوندن و «اؤز»ون گؤزوندن، ایکی یؤنلو اولاراق یاناشمالی‌دیر انسان. و بو ایکی آچی بیرله‌شیب بیری‌بیرینی اؤرتوشدورمه‌سه «اؤز»و تانیماق یالنیز توهم‌دیر. آنجاق بو (ایکی یؤندن «اؤز»ـه یاناشما) سس‌لرین اؤزگورجه اوزه چیخان رومان‌لاردا گئرچه‌کله‌شه‌بیلر. بیر سسین یوخسا مؤلفین سسی بوتون آلانی قاپسایان رومان اوخوجونو دا او سسین جایناغی آلتینا آلیر. مؤلفین هرنه‌یی بیلدییی و حوکم سوردویو آلاندا باشقا سس‌لر باتیر. دوشونن اوخوجو ایسه آرتیق بو سس‌دن و بو سئیطره‌دن قوتولوب قاچماق ایسته‌ییر.

شعر یا باشقا اینجه‌صنعت قوللارینین نئچه‌سسلی اولماسی چتین‌دیرسه، رومانین نئچه‌سسلی اولماغینا آرتیق زمینه وار؛ آنجاق بو باشارینین الده ائتمه‌یی ایلک اؤنجه نئچه‌سسلیلیگه اینانماق‌دیر. باشقاسینین وارلیغینی گؤرمزدن گلمه‌مک، سسینی بوغماماق، اونو اینکار ائتمه‌مک، دینله‌ییجی آراماماق، دیالوقا کئچمک و بیرکره‌لیک منبَر اوستوندن خالقین آراسینا کئچمک لازیم‌دیر. جانلی دانیشیق یارادماغا طرف‌لرین سسینی قاوراییب ائشیتمک گره‌کیر! دوغروسو رومان بیر دوشونجه، یوخسا وارلیغین اثباتینا اولوشمور؛ رومان اونون گؤسترمه‌یینه چالیشمالی‌دیر.

ایران تورک‌لرینین رومانی سایی‌دا ایزله‌دیییمجه بیر اوقدر دئییل‌دیر (سایماقلا قوتولور دئسم یانیلمامیشام.) اولانلارین چوخو دا بیر سسین یوخسا یازارین سسی آلتدا بوغولور! دانیشیق دئیه، اؤزل کاراکتئر دئیه، اؤزللیک دئیه بیر شئی یوخ‌دور. هر شئی دایازدیر. دیل قونوسونا گلینجه، آرادا بؤیوک چات وار. خالق دیلی ائییتیمین یوخلوغوندا و مرکزیّتین تک‌سسلیگی آلتدا چابالاییر. یازار بوندان قوتولماغا چابا گؤسترمه‌لی‌دیر. آنجاق دانیشیلان دیل‌ده یازماق چلیشکی‌یه قاتلاشماق‌دیر بیر یؤندن.

هر حالدا دَرین رومانین کاراکتئرلری دیری وارلیق کیمی اولمالی‌دیر؛ اؤزونو تام بویلو بوخونلو گؤسترمه‌لی‌دیر. رومان اوخوجوسونو ایناندیرمالی‌دیر، گئرچک‌اوستو اولسا بئله. سؤزومو هاوادا دئمک ایسته‌میرم. ناصر منظوری 1373ده «قاراچوخا» آدلی رومان یازمیش؛ باشقا یئرده دئمیشم، بو رومان بیزیم (بیلدیییم و اوخودوغوم) اَن گؤزل و آدی چکیلمه‌لی رومانلاریمیزداندیر. نه ایسه بو روماندا مؤلفین سسی قولاغی کار ائله‌ییر. کاراکتئر دئیه بیر شئی آرادا اولوشمور. سانکی مؤلفین سؤزونو دئمک اوچون یازیلمیش‌دیر یالنیز. سؤزو ایسه کسین‌دیر. باشقا رومانلاریمیزین بیرچوخو بوتونلوک‌ده یا رومان دئییل یا دا تجربی رومان اولماغا جان آتیر. یازارین حوصله‌سیزلیگی ایله، تلم‌تله‌سیک یازیلمیش، دایاز، جان‌سیز، روح‌سوز و ژورنالیستی بیر عالم‌دیر. ایناندیرماغی وئجینه آلمیر. یازار سانکی سؤزونو یئریتمک اوچون بیر سیندان آلمیش الینه و سؤزجوک‌لرله اوخوجونون بئینین دویور. اؤیکو قولو ها بئله. آنجاق اؤیکوده بیرآز رومان دوروموندان ایره‌لی گئده‌بیلمیش اولساق دا، یئنه مونولوق ایچینده‌ییک! هله گئتملی و آچمالی یول چوخ و اوزوندور.

ائکوأله‌شتیری (Ecocriticism)

یازماغیندا اولدوغوم ائکوأله‌شتیری مقاله‌مدن بؤلوم‌لر (باشلانیشی)

ائکوأله‌شتیری[1] قاورامی ایلک اولاراق ویلیام روکرئت[2] آدلی أله‌شتیرمن وَریندن 1978ده أدبی تنقید ساحه‌سینه «أدبیات و دوغابیلیم: ائکوأله‌شتیری‌ده بیر دئنه‌مه»[3] آدلی مقاله ایله گیردی. آنجاق بو قاورام آمئریکادا 1980لارین سونو و بریتانیادا ایسه 1990 اون‌ایللرین باشلانغیجیندا أدبی تنقید قوللاریندا یئر توتماغا باشلادی.[4] یاشیل مطالعه‌لر[5] عنوانی ایله ده تانینان بو قولون، آمئریکادا چئریل گلاتفئلتی[6] و هارولد فروم[7]ون روکرئت‌له بیرچوخ ائکوأله‌شتیرمنین یازیلارینی توپلادیغی «ائکوأله‌شتیری: یازینسال دوغابیلیم‌ده دؤنگه‌لر»[8] آدلی کیتاب، یایغینلاشماسینا یاردیم ائتدی. گلاتفئلتی کیتابین گیریش بؤلومونده ائکوأله‌شتیرینی، «أدبیات و فیزیکسل چئوره آراسینداکی ایلیشکی‌لری اینجه‌له‌مه» اولاراق تانیتدیریر.[9] آنجاق 1990 ایل‌لریندن ائکوأله‌شتیری، أدبی تنقیدین بیلیم‌سل قوللاریندان بیری اولاراق بیلیم‌یوردلاریندا آیاق توتماغا باشلامیش اولسا دا، هله اوقدر تانینمیش یاخینلاشما طرزی اولان، یوخسا ییغجام و چرچیوه‌لی قورام اولاراق دئییل‌دیر.

دوغا و حیاتین یابانجی گوجلرینه توخونان یازار/یازیلار ائکوأله‌شتیری‌نین أدبی قونوموندا رول اوینایان اولموشلار. اؤرنک اولاراق، رالف والدو ائمئرسون[10]ون 1836دا، اؤز آدی چکیلمه‌دن، یاییلدیغی Nature (دوغا) آدلی کیتابچاسیندا اونا بوراخدیغی دوغا ائتکیسیندن آچیقجا یازمیشدیر.[11] آنجاق ائکوأله‌شتیری آمئریکادا چوخلو دئنه‌ی‌اوستوچولوک[12] فلسفه‌سینه دایالی اولسا دا بریتانیادا 1790 ایللرینین رومانتیزم فلسفه‌سینه کؤکله‌نن یازارلارین یازیلارینا دایانیر. [13] آمئریکادا یازیلان ائکوأله‌شتیری‌دن چوخلو دوغانی «اویماق» قوخوسو آلینسا، بریتانیادا داها چوخ چئوره‌یه وئریلدییی آجی ضرردن «اویارماق» وار[14]؛ اؤرنک اولاراق The Song of the Earth (تورپاق تیرینگه‌سی) آدلی کیتابدا، جاناتان بئیت[15]، یاییلماچیلیق[16] مئشه‌لر و دوغانی بوتونلوک‌له تخریب ائتمک‌ده‌دیر، دئییر.[17]

 

---

[1] Ecocriticism

[2] William Rueckert

[3] Literature and Ecology: An Experiment in Ecocriticism

[4] Barry, Peter (2009). Beginning theory: An introduction to Literary and Cultural Theory, Third Edition, Manchester University Press. P284

آنجاق Karl Kroeber، آمئریکالی بؤیوک ائکوأله‌شتیرمن، ایلک کز اولاراق «دوغابیلیم» دئییمینی ائکوأله‌شتیری ایله  ایلگیلی قونودا 1974ده «گراسمئرده (Grasmere) بیر ائو: دوغابیلیم قوتساللیق» آدلی مقاله‌سینده ایشله‌تدییینی دئییر.

[5] Green Studies

[6] Cheryll Glotfelty

[7] Harold Fromm

[8] The Ecocriticism Reader:Landmarks in Literary Ecology

[9] Oppermann, Serpil (2006). Doğa Yazınında Beden Politikası, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi.

[10] Ralph Waldo Emerson

[11] Barry, Peter (2009). Beginning theory: An introduction to Literary and Cultural Theory, Third Edition, Manchester University Press. P284

[12] Deneyüstücülük (Transcendentalism/Transandantalizm)

[13] ibid.

[14] ibid.

[15] Jonathan Bate

[16] Yayılmacılık (Imperialism/Emperyalizm/İmperializm)

[17] ibid.

یارادیجیلیق

نورمال یاشایان اینسان، یاشادیغی توپلومدا هر شئیی اؤز نورموندا گؤرور؛ بو اینسانین ایچینه ییغیلان سؤز ده نورمال یاشامین نورموندا اولاجاق (طبیعی ایچینه سؤز ییغیلیرسه!). یارادیجیلیق دویغولارین توپلانیب پؤسگورمک حالینا گلن آدامین سؤزجوک‌لر یوخسا باشقا شئیلرله آنلاتابیله‌جک اؤرون‌دور. یاراتماق درددن آسیلی. بو اوزدن دردی اولمایان یازماق یوخسا یاراتماق صرافَتینه دوشمور هئچ. نه ایسه بو آنلاتیلان شئی کلمه‌لر یا دا باشقا چئشیت اینجه‌صنعت اثری اولور دا، او دردین اؤزو اولمور! آرادا مئتافوریک بیر کئچیش اولور، درددن کلمه‌یه، درددن رنگه، درددن سسه، بیر سؤزله درددن اثره و گؤرورسن درد جانلی وارلیق کیمی هله ده دوروب قالیر یئرینده و گؤز بوزاردیر سنه. بیتیب توکه‌نمه‌ین سورج‌دیر یاراتماق..

پورنوگرافی یوخسا ائروتیک.. بلکه اعتیراض؟!

پورنوگرافی یوخسا ائروتیک.. بلکه اعتیراض؟!

 

ولادیمیر ناباکوف یازدیغی «لولیتا» آدلی رومان، اورتا یاشلی بیر کیشینین اون‌ایکی یاشلی بیر قیزا وورولوب آمئریکانین موتئل‌لرینین دولاندیغی‌نی آنلاتیر. رومان باشدان باشا «هامبرت هامبرت» آدلی کیشینین ایچ دویغولارینی آنلاتاراق کئچیردییی اولایلاری، قیزلا (قیزین آدی لولیتادیر!) هارالاردا نه‌لر یاپدیغینی دئییر. ایلک تپکی‌لر بو ادبیات اؤیرتمه‌نین کیتابینا شاشیردیجی اولاراق بویون قاچیرماقدی یایماقدان. اونلار «لولیتانی» پورنوگرافی بیر اثر گؤرورلر! نه ایسه سونرالار اینگلیس دونیاسینین اَن یاخشی رومانلاریندان سایدیلار.

آنجاق پورنوگرافی ایله غیرپورنوگرافی اثر هاردان بللی اولاجاغینا ناباکوفون کیتابینا یازدیغی مؤخره اؤنملی سؤز داشیییر؛ بوراسینی «اکرم پدرام‌نیا»نین ترجمه‌سی ایله یاییلان «لولیتا»نین سونوندا گلن «درباره کتابی به نام لولیتا» یازی‌دان عینن نقل ائله‌ییرم:

هر نویسنده‌ی مطالب شهوت‌انگیز (پورنوگراف) باید از قوانین سخت قدیمی پیروی کند تا مریضش همان امنیت را در خوشی احساس کند که مثلاً هواداران داستان‌های جنایی احساس می‌کنند، داستان‌هایی که اگر هنگام نوشتن آن‌ها مواظب نباشی، ممکن است از ژانر جنایی به نوآوری هنری بدل شوند و حال خواننده را به هم بزنند [..] بدین ترتیب، در رمان‌های پورنوگرافیک هم روابط فیزیکی باید به جماع کلیشه‌ای محدود شود. سبک، ساختار و تصویرهای ذهنی هرگز نباید خواننده را از حس شهوانی ملایمش منحرف کند. رمان باید از صحنه‌های جنسی متناوب برخوردار باشد. بخش‌های گذرای میان این صحنه‌ها هم باید تا حد بخیه‌های حسی، ساده‌ترین شکل از پل‌های منطقی، شرح و وصف‌های کوتاه تنزل یابد. خواننده احتمالاً از این بخش‌ها سرسری خواهد گذشت، اما باید بداند که این‌ها به این منظور آمده‌اند که احساس نکند کلاه سرش گذاشته شده [..]. از آن گذشته، صحنه‌های جنسی کتاب باید خط اوج‌گیرنده را دنبال کنند، و هر بار شکلی نو، ترکیبی نو و گیرایی جنسی نویی را داشته باشند و شمار شرکت کننده‌ها نیز باید پیوسته زیادتر شود [..] و بدین ترتیب در پایان کتاب باید صحنه‌های جنسی بیش از بخش‌های اول آن باشد. (لولیتا/ ترجمه اکرم پدرام‌نیا/ انتشارات زریاب/ ص 421).

ادبیات‌دا گلن ائروتیک صحنه‌لر آنجاق بام‌باشقادیر! 2010ون نوبئل اؤدولونو قازانان «ماریو بارگاس یوسا»، «نییه ادبیات؟» مقاله‌سینده، ادبیاتی سئوگی، دیلک و جینسل ایلیشکی‌لری هنری یارادیجیلیغا یؤنه‌لدن بیر آلان تانیتدیرارکن؛ اونون یوخلوغوندا ائروتیسم یوخدور دئییر. عشق ایله لذت کؤیرَک، چَلیم‌سیز و قولای سَوییه‌یه ائنیر ادبیاتین یوخلوغوندا. تخیل گوجونه یییه‌لی اینجه‌صنعت و اؤزللیکله ادبیات، بو حیوانلا اینسان آراسی اورتاقلیغی یوکسَک دوزئی‌یه قالدیریر. بئله  ایسه، چکینمه‌دن «ائروتیزم» ادبیاتین گئنیش پاییندان ساییلاجاق‌دیر و یوخلوغوندا درین بوشلوق دویولور بو آلاندا.

مئتافوریک دونیانی عکس ائدن ادبیات، هئچ اولماسا دونیادان و دونیانین وارلیغیندان ائتکیله‌نیر. آدلاندیردیغیم بو «دونیا وارلیغی» نه‌دیرسه اؤزونو، هر حالدا، گؤرسه‌دیر اؤزونو ادبیات‌دا. ایچ یوخسا دیش دونیا «کلمه»لرله وار اولور ادبیات‌دا. بو «وار اولماق» یاشامین بؤیوک دویغولارینی گؤرمَزدن گله‌بیلمزدیر هئچ زامان. آنجاق «بؤیوک دویغو»لاردان بیری ده ائروتیک قونوسودور. بلکه ده ان بؤیوگو! اونسوز دا اینجه‌صنعت‌دن آلدیغی ذوق یاشادیغی دویغولارینا دایانیر اوخوجونون. بو بیربیرینی تکمیل ائدن دویغولار اثرین چئشیت‌لی بویالاری ساییلاجاقدیر. نه ایسه ایپ اوزه‌رینده یئریمک کیمی بیر شئی‌دیر و دهَتلی اولمالی‌سان بورالارا وارالی.

بیر یاندان دا، هر حالدا سانسورچو اؤز ایشینده و ایدئلولوژی گؤزلویو ایله یاناشیر اثره! سانسورچونون بو ایشده نه‌قدر بلیرسیز قایداسی وار (قایدا قورال دئیه بیر شئی تعریف اولموش اولورسا اگر)، نه‌قدر شخصی سلقه‌سی وار و اؤز نظرین یئریدیرسه ده، آنجاق بو، یازارین/ یارادیجینین اؤزونون سانسور ائتمه‌سینه قوتارمامالی‌دیر.

قاباقلاردا وورغولادیغیم سؤزو بیر ده دئسم: اصلینده ادبیات اعتیراضا قالخماق‌دیر! بو آرا ایچ دویغولارینا گؤره اعتیراضا قالخان یازار، یاشادیغی هر بیر دویغولاریندان واز کئچیرسه، اؤزونو بیلربیلمز سانسور ائدیرسه، اعتیراضی اعتیراضا بنزه‌میر هئچ! یاراتدیغی اثر ده قوتور قالاجاق. کسین‌لیک‌له ائروتیک یازماق آنجاق هئچ زامان اعتیراض گؤستَرگه‌سی دئییل‌دیر ده. دویغولارین کسیلمه‌دن آخماسی‌دیر سؤزومون جانی. کیمسه نوسخه یازا بیلمز نئجه یازماغا/ یاراتماغا، آنجاق بیلَرک یوخسا بیلمه‌یرک اسکیکلیک اولورسا اثر ابترلیگه یؤنه‌له‌جک‌دیر.

کیتاب چیخارتماق خاطیره‌لری..

یازماق بلکه ایلک و سون درد اولا بعض یازارلارا؛ نه ایسه بوردا، أن آزی منه، یازماق ایلک آشامادیر.. چوخ زحمت‌له او آشامانی آشیرسان. قولاق تاپسان بیر ایکی نفره اوخویور سؤزلرینی ائشیدیرسن.. املایی غلط‌لری توتورسان.. بیر ده اؤزاؤزووا اوخویور بلکه بیر یئرلرین سیلیسن.. قویورسان قالیر اوستوندن زامان کئچیر.. ایلک یازدیغیندا هیجاندان آخساقلیقلارینی گؤرمورسن.. بیر ایکی هفته بلکه بیر ایکی آیدان سونرا یئنه اوخویورسان.. بعضن یئنیدن یازیرسان او یازینی.. سیلیسن.. دوزه‌لدیسن سونوندا.

یازیلار ییغیلیر، کیتاب اولما حددینه یئتیشیر. هامیسینی ییغیسان بیر داها اوخویورسان. ائدیت ائدیرسن. آدام آختاریرسان صفحه دوزه‌نلییینه.. ناشر آختاریسان.. و اوقدر کیتاب چیخیب کی هر گؤردویون و تانیشدیغین آدام یا شاعیردیر یا اؤیکوچو، یوخسا آنتولوژی توپلاییب‌دیر.. بو اوزدن ناشیرلر ده جاواب وئرمیر سنه. بیری تاپیلیر صفیردن یوزه ایشلری اؤزو گؤرور اؤز یالنیش یولنوشو ایله.. صفحه آرایی دوز دئییل.. جلد طراحیسی بَیه‌نیلمز.. ارشاددان قاباق سؤزجویه گیر وئریلیر.. هر نه! کئچیرسن.

کیتاب باغلانیر. گئدیر اداره فخیمه ارشادا. بیر ایکی آیدان سونرا ائله سؤزلر دئییرلر آغلاماغین گلیر..

منیم ایلک کیتابیما اصلاحیه گلنده اوقدر داریخدیم.. گیردیم ایچیمه.. اوتاغیمدا قالا بیلمه‌دیم.. بیزیم قومدا بیر یئر ده یوخ.. اورک دورالدان یئر داها یوخ بوردا.. آغلایاجاقدیم.. علیرضایا تلگرامدا یازدیم.. ساغ اولوسن بیر آز یاغلی سؤیوش یاغدیردیک اداره فخیمه‌یه.. اوره‌ییم سویودو او آن.. ائله بیر یئرلره بارماق باسمیشدیلار کی آدامین اوراسی گؤینه‌ییردی.. او سؤیوشلر اولماسایدی باغریم ائله همن پارتلایاجاقدی..

ارشادین منه یازدیغی بیر بؤلوم:

«43-جو صحیفه 6-جی سطردن 24-جی سطره کیمی «قیزین ممه‌لری» سؤزجویوندن «ائتسه‌یدی اگر» سؤزجویونه کیمی حذف اولونمالی.81-جی صحیفه صفحه‌نین بوتونلویو حذف اولونمالی..»

بونلار فقط حذف ائتمک فرمانی‌دیر. بونلاری آدام بیرجور هضم ائده بیلیر.. آنجاق بعضن سؤزجویه توخونوردولار.. بیر یئرلری یازمیشدی «این پاراگراف در شأن نویسنده‌گی نیست»! نه دئییم؟

هر نه. کیتاب مجوز آلیر. چاپا گئدیر.. سئوینجدن آدام بیلمیر نئجه قارشیلاسین کیتابین چیخماسینی.. آمما کیتابی آچیرسان تازا گؤزون یئنی یئنی یالنیشلیقلارا ساتاشیر.. بولاردان دا کئچسک.. کیتابی آپاریرسان کیتاب‌ساتانا وئره‌سن.. باخیر.. کیتابی آلت اوست ائدیر.. آچیر.. ایلک جومله‌نی اوخویور.. «باخ مثلا بو کلمه‌نی آخی بیز تبریزده ایشله‌تمیریک آخی..» .. بونو هاراما سوخوم؟